شبهاي بدون قضاوت درتلويزيون

آيا رسانه ملي اين روزها جسورتر شده است؟/مصاحبه نيوشاضيغمي در تلويزيون با زني كه از طريق رابطه نامشروع باردارشده بود 

آزاده سهرابي :اين روزها برنامه هاي گفت‌وگو محوري در تلويزيون نقل مردم كوچه و بازار مي شود كه گويا دارند خط قرمزهاي رسانه ملي را عقب تر مي كشند و شايد تحمل مخاطبان را در ديدن واقعيت هاي اجتماعي پيرامونشان نيز.

حالا بعد از گذشت جنجال هايي كه در هفته هاي قبل يكي از برنامه هاي زنده شبكه دوم سيما به پا كرد و مردي كه سه زن داشت را روي آنتن آورد تا او با شهامت درباره بخشي از تفكرات خود و تعدد زوجين بگويد (برنامه‌ «جمع ما») حالا همه مردم در كوچه و خيابان و محل كار از برنامه اي حرف مي زنند به اسم «40 دقيقه بدون قضاوت» كه سعي دارد به شما اجازه دهد به زندگي آدمهايي پر آسيب سرك بكشيد. اين برنامه روزهاي زوج ساعت 12 نيمه شب از شبكه سوم سيما پخش مي‌شود و تا حالا دو سه برنامه اش حسابي مخاطبان را غافلگير كرده است مانند برنامه شنبه شب. مخاطباني كه طي اين سالها عادت كرده اند نهايتا مشكلات جامعه را در سريال‌هايي با روكش طنز ببينند يا در سريال‌هاي اجتماعي كه داعيه بيان دغدغه هاي اجتماعي را دارند با سطح مشكلات رو به رو شوند حالا در يك برنامه به مدت 40 دقيقه به صريح‌ترين شكلي كه تا كنون رسانه ملي شايد تجربه كرده است از ايدز، اعتياد، فروش كليه، كودكان كار و... مي گويد

و حالا در برنامه آخر خود، زني را پشت به دوربين و رو به روي مجري برنامه كه اين بار نيوشا ضيغمي بازيگر بود، نشاند تا از زندگي زني حرف زده باشد كه به بدترين شكل ممكن در انواع بزه‌ها گرفتار شده است. او از گذشته خود،از برادرانش و از فرارش و دلايل عدم بازگشتش به خانه و عواملي در پس پرده سخن گفت كه او را به اين نقطه كشانده است.

در حالي كه مجري - بازيگر برنامه هم نتوانست انكار كند كه خيلي متوجه دلايل او نمي‌شود تا شايد به اين طريق بخش تقصيرهاي خود افراد را هم در كنار شرايط محيطي گوشزد كند. اما برنامه «40 دقيقه بدون قضاوت» كه در گروه اجتماعي و اقتصادي شبكه سه توليد شده و فعلا تا شروع ماه رمضان روزهاي زوج روانه آنتن خواهد شد، يك نشانه مهم در رسانه ملي است براي عقب نشيني از احتياط‌هاي افراطي كه تك و توك نشانه هاي ديگرش را در برنامه هايي ديگر نيز مي توانيم مشاهده كنيم. مثل برنامه‌اي كه در آن جوان‌ها انواع و اقسام سوال‌هاي خارج از عرف رسانه را از كارشناس مربوطه مي‌پرسند و جواب مي شنوند و يا برنامه اي كه دوربين خود را به سمت طرح مسئله اي به اسم موسيقي زير زميني هم كشاند. وحيد جليلوند كارگردان اين برنامه مي گويد:

« ايده اوليه ما اين بود كه به معضلات اجتماعي بپردازيم اما در پرداخت به معضلات، بيشتر به عقبه آنها توجه كنيم و قضاوت و پيشداوري را كنار بگذاريم. يعني بيشتر از اينكه فكر كنيم به خوب و بد بودن مسئله، به بودن و نبودنش فكر كنيم. به هست ها و نيست ها، نه خوب‌ها و بدها. به نظرم اين برنامه بيشتر از اينكه اجتماعي باشد يك برنامه اخلاقي است. اينكه رسانه و مخاطب 40 دقيقه بتواند ظرفيت اين را پيدا كند كه حرف هاي مجرمانه را بشنود و سكوت كند و اصلا خود رسانه اين چنين افرادي را مقابل دوربين بنشاند و از آنها بخواهد زاويه ديد خودشان را نسبت به موضوع مطرح كنند و شايد هم خودشان را جاي او بگذارند و من مخاطب ببينم شايد با او يك مو فاصله دارم و اگر شرايط من هم آنگونه بود شايد همان مي‌شدم.» جليلوند كه در صحبت هايش رسانه و مخاطب را همرديف با هم مورد خطاب قرار مي دهد درباره اين هم نشيني رسانه و مخاطب مي گويد:« اينكه اين دو را موازي هم قرار مي دهم به يك دليل ساده است.

اينكه ظرفيت رسانه است كه ظرفيت مخاطب را بالا مي برد يا پايين نگه مي دارد. هرچند معتقدم اگر امروز ظرفيت رسانه ملي بالا رفته براي اين است كه مردم مطالباتي دارند و دلشان مي خواهد در رسانه آن را ببينند. اينكه غير از حرف هاي اميدواركننده و شايد گاه متظاهرانه، آنها مي خواهند زير پوست شهرشان را هم ببينند .

در واقع اين يك فشار از سوي مردم است. اما درباره اين برنامه خود سازمان هم عقب كشيده و مديريت بهتر با ما مدارا مي كند.»اما فرم برنامه 40 دقيقه بدون قضاوت هم جالب است. نشاندن يك بازيگر رو به روي سوژه‌ها. تا كنون چهره هايي مثل بهرام رادان،نيوشا ضيغمي،رحيم نوروزي،روناك يونسي خبرنگار- مجريان اين برنامه شده اند .

كارگردان برنامه دليل اين انتخاب را عدم امكان نشان دادن چهره مورد اجتماعي و دوري از يكنواختي و كسالت بار شدن برنامه به لحاظ فرمي عنوان مي كند اما معتقد است مخاطب مرعوب بازيگران نمي شود و شايد بايد با نگاه به حرف هايي كه بعد از پخش هر برنامه ميان مردم رد و بدل مي شود اين نكته را تاييد كرد.او درباره هدايت مجريان برنامه و سوژه ها هم مي‌گويد: «ما گاه تا 3 ساعت هم تصويربرداري كرده ايم اما هر جا احساس كنيم بازيگر خودش نيست و نوعي ادا شده است آن را در مي آوريم. سوژه ها هم معمولا اوايل از برون ريزي خود پرهيز دارند اما وقتي فضا را امن مي بينند از همه زندگي شان مي گويند.» در نهايت او درباره قضاوت آدمها درباره اين برنامه مي‌گويد:« نمي دانم چقدر مردم همچنان درگير قضاوت كه به اعتقاد ما مشكل مبتلابه جامعه است ،مي شوند. اينكه مهمتر از مشكل سقط جنين يا كارتن خوابي و... مسئله قضاوت كور مردم مطرح است.

كارشناسان خوشحال مي شوند چنين برنامه هايي محملي باشد بدون سانسور و تزوير براي مشكلات جامعه كه معمولا در سريال ها اگر هم مطرح شوند يا در سطح مطرح مي شوند يا لوث مي‌شوند اما طيف مسئولين تا كنون سكوت كرده اند و شايد آنها منتظر برخورد مردم با برنامه هستند.»حالا خيلي ها مي گويند این برنامه صدای کسانی است که قرباني غفلت از عدالت شده اند و به رسانه ملي دست مريزاد مي گويند.خيلي ها پاي آن اشك ريخته اند و يا فردا درباره اش با ديگران سخن گفته اند و البته هستند كساني كه همچنان در برابر اين برنامه سكوت كرده اند